آمارها حرف های تکان دهنده ای دارند: شرکت هایی با فرهنگ سازمانی قوی، ۴ برابر بیشتر در جذب نیروهای نخبه موفقند (منبع: LinkedIn). اما از سوی دیگر، ۵۸٪ کارمندان سازمانها حاضرند حقوق کمتری دریافت کنند ولی در محیطی با فرهنگ سالمتر کار کنند (گالوپ). این مقاله نه یک راهنمای کلیشه ای، بلکه سفری است به قلب واقعیتهای خونگرمِ فرهنگ سازمانی؛ از آمارهای شوکه کننده تا قصه های واقعی شرکت ها که فرهنگ را به آتش کشیدند یا از آن الماس ساختند.
فرهنگ سازمانی چیست؟ قاتل یا ناجی؟
تصور کنید شرکتی مثل Enron را؛ جایی که فرهنگ «برد به هر قیمتی» منجر به بزرگترین رسوایی مالی تاریخ آمریکا شد. یا Zappos که فرهنگ «شادی مشتری و کارمند» آن را به غولی در صنعت کفش تبدیل کرد. طبق تحقیق Deloitte، ۹۴٪ مدیران ارشد معتقدند فرهنگ سازمانی کلید موفقیت است، اما فقط ۱۵٪ از آنها واقعاً برای بهبود آن برنامه ریزی میکنند!
نکته طلایی:
فرهنگ سازمانی، مجموعه ای از قوانین نوشته شده نیست. این همان «حسی» است که کارمند هنگام ورود به شرکت در قفسه سینه اش فرو میرود. حسِ «اینجا خانه دوم من است» یا «فقط باید زنده بمانم!».
آمارهای خون آلود: وقتی فرهنگ سازمانی شلیک میکند!
۱. از هر ۵ کارمند، ۳ نفر فرهنگ سازمانی را دلیل اصلی ترک شغلشان میدانند (منبع: SHRM).
۲. شرکت های با فرهنگ سمی، ۵۴٪ بیشتر احتمال ورشکستگی دارند (منبع: Harvard Business Review).
۳. هزینه جایگزینی یک کارمند ناراضی به دلیل فرهنگ ضعیف، تا ۲۰۰٪ حقوق سالانه اوست (منبع: Center for American Progress).
مثال واقعی:
شرکت Uber در سال ۲۰۱۷ به دلیل فرهنگ جنسیت زده و رقابت بیمارگونه، ۲۰ مدیر ارشد خود را از دست داد. ارزش سهام آن ۱۵٪ سقوط کرد. اینجا فرهنگ سازمانی نه یک مفهوم انتزاعی، که اژدهایی بود که شرکت را بلعید!
۳ باور مرگبار درباره فرهنگ سازمانی که باید امروز فراموش کنید!
«فرهنگ خود به خود درست میشود!»
واقعیت: فرهنگ مثل باغچه است. اگر هرس نشود، علف های هرز خفه اش میکنند.
«فقط برای شرکت های بزرگ است!»
واقعیت: استارتاپ Buffer با ۱۰ نفر کارمند، فرهنگ «شفافیت کامل مالی» را ایجاد کرد و رشد ۳۰۰٪ تجربه کرد!
«پول درآوردن مهمتر است!»
واقعیت: تحقیق Forbes نشان میدهد شرکتهای دارای فرهنگ قوی، ۲۰٪ سودآوری بیشتری دارند.
چگونه فرهنگ سازمانی را از نو بسازیم؟ درس هایی از جنگجویان تجاری
۱. گوش هایتان را با موم نبندید!
شرکت Netflix جلسات «فیدبک بی پرده» برگزار میکند. هر کارمند میتواند مستقیم به مدیرعامل بگوید: «ایده تو احمقانه است!». نتیجه؟ نرخ حفظ کارمندان: ۹۰٪.
۲. مراقب «ویروس های نامرئی» باشید!
در شرکت Airbnb، هر تصمیم بزرگ با یک سوال سنجیده میشود: «آیا این تصمیم با شعار ‹مهمان را مثل خانواده بپذیر› همخوانی دارد؟». اگر جواب منفی است، تصمیم لغو میشود!
۳. فرهنگ، مُسکن نیست؛ واکسن است!
شرکت Patagonia به کارمندان اجازه میدهد هر وقت موج خوبی بود، به سفر بروند! نتیجه؟ ۶۵٪ کاهش غیبت های کاری و لقب «شرکت رویایی millennials».
فرهنگ سازمانی در ایران: آینه تمام نمای تناقض ها
آمار داخلی چه میگوید؟
۴۷٪ کارمندان ایرانی معتقدند «رابطه» مهمتر از «شایستگی» است (منبع: پژوهشگاه وزارت کار).
۳۲٪ مدیران ایرانی فرهنگ سازمانی را برابر با «برگزاری مراسم سالگرد شرکت» میدانند! (منبع: اتاق بازرگانی تهران).
اما استارتاپ هایی مثل اسنپ و دیجیکالا ثابت کردهاند فرهنگ مبتنی بر عملکرد و شفافیت، حتی در بستر چالشهای داخلی هم جواب میدهد.
نتیجه گیری: فرهنگ سازمانی؛ گرگِ در لباس میش!
فرهنگ سازمانی یا شما را به قله میرساند یا در دره سقوط میدهد. همانطور که «پیتر دراکر» میگوید: «فرهنگ، استراتژی را صبحانه میخورد!». امروز تصمیم بگیرید: میخواهید فرهنگ شرکت شما معجونِ مرگ باشد یا اکسیر جاودانگی؟
پرسش پایانی:
به نظر شما کدام شرکت ایرانی بیشترین آسیب را از فرهنگ سازمانی ضعیف دیده است؟ نظراتتان را زیر این پست بنویسید. اگر مدیر هستید، پیشنهاد میکنیم آزمون «تشخیص فرهنگ سازمانی» ما را در سایت انجام دهید؛ شاید شرکت شما هم بدون اینکه بدانید، در لباس گرگ پنهان شده باشد!
